İlk bakışta Tiktok zararsız ve sıradan, hatta son derece sıradan bir uygulama gibi görünüyor: Giriş yaptığınızda, özellikle gençlerin dans ve canlı müzik performansları olmak üzere sonsuz bir eğlenceli görüntü akışı görüyorsunuz. Tıpkı ABD merkezli büyük sosyal ağlar Instagram, Twitter ve Facebook’ta olduğu gibi, bir algoritma, kullanım alışkanlıklarına göre belirli bir kullanıcının ilgisini çekmesi en muhtemel içeriği seçer.
Bu açıdan kullanıcılar birçok kesimin iştahını kabartan çok değerli veriler üretiyor. Tiktok’un menşei Çin olduğu için bu verilerle neler yapılabileceği konusunda artan bir endişe var. Tiktok’un kullanıcıları manipüle etmek veya gözetlemek için kötü niyetli kullanımı konusunda da endişeler var.
AB, ABD VE KANADA’NIN TUTUMU NASIL?
AB Komisyonu ilk hamleyi birkaç gün önce yaptı: Çalışanların uygulamayı en geç 15 Mart’a kadar ajans tarafından verilen tüm mobil cihazlardan kaldırması gerekiyor. Konuyla ilgili Kurul tarafından yapılan açıklamada, “Çalışanlarımızı artan siber tehditlere karşı daha iyi korumak istiyoruz. Bu nedenle olası siber uyarılara olabildiğince erken yanıt vermek bizim önceliğimiz.” kelimeler yer aldı. AB Parlamentosu da üyelerine ve çalışanlarına benzer bir talimat verdi.
Kısa bir süre önce ABD ve Kanada hükümetleri bire bir yönde adımlar atacaklarını açıkladılar. ABD’de Başkan Joe Biden, uygulamanın kamu görevlilerinin cep telefonlarından ve devlete ait cihazlardan kaldırılması için 30 gün süre verdi. Temsilciler Meclisi, Senato, Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlıkları, Savunma ve İç Güvenlik uzun süredir bu tür katı kuralları uyguluyor. Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio ayrıca Tiktok’u ülke çapında tüm taşınabilir cihazlardan yasaklayacak partizan olmayan bir yasa tasarısı hazırladıklarını duyurdu.
Kanada’da ise bir adım daha ileri götürüldü ve devlete ait taşınabilir telefon yasağı yürürlüğe girdi. Sorumlu Bakan Mona Fortier, “Kabul edilemez bir riskten mahremiyet ve güvenliğe”O konuştu.
Danimarka Parlamentosu “casusluk riski”tüm milletvekilleri ve meclis çalışanlarının söz konusu uygulamayı taşınabilir cihazlarından derhal silmeleri gerektiğini duyurdu.
TİKTOK İLE İLGİLİ TEMEL ENDİŞELER NELERDİR?
Tiktok, dünya çapında bir milyardan fazla insan tarafından kullanılmaktadır. Batılı veri koruma uzmanları, kullanıcı bilgilerinin emin ellerde olmadığına dair endişelerini uzun süredir dile getiriyor. Tiktok’un sahibi olduğu anlaşılan Pekin merkezli Bytedance, Çin devletinin uygulama verilerine erişimi olduğu yönündeki suçlamaları sürekli olarak reddediyor. Kasım ayında İngiliz Guardian gazetesine konuşan Bytedance sözcüsü, “2019’da şeffaflık raporlarına başladığımızdan beri Çin hükümetinden tek bir bilgi talebi almadık.”söz konusu.
Bir diğer eleştiri noktası da içeriğin sansürlenmesi. Örneğin 2019 yılında yüklenen bir görselde 17 yaşındaki bir kız çocuğu önce makyaj tüyoları veriyordu ancak birkaç cümle sonra Sincan eyaletindeki Müslüman Uygurlara yönelik zulmü kınamaya başladı. Görüntü kısa bir süre sonra aniden ve gizemli bir şekilde kayboldu. Bunun üzerine tüm dünyada büyük bir tepki seli oluştu. Artan yansıma sayısıyla ilgili açıklama yapmak zorunda kalan Tiktok, “Ilımlılıkta bir insan hatası”gerçekleştiğini iddia etti.
Mart 2022’de Alman kamu yayıncısı ARD tarafından hazırlanan bir araştırma raporu, Tiktok’un Almanya’da belirli anahtar kelimeleri içeren içeriği kaldıran filtreler de kullandığını kanıtladı. Bunlar arasında örneğin “LGBT”, “Ulusal sosyalizm” ve ülkesinin üst düzey bir spor yetkilisini cinsel saldırı ile suçlayan Çinli tenisçi Peng Shuai. Haberin yayınlanmasının ardından tiktok “kapsamlı bir inceleme” yapacağına söz verdi. Ancak bu soruşturmanın akıbeti hakkında başka bir açıklama yapılmadı.
BAŞVURU NEDEN GÜNDEMDE?
Tiktok’un Avrupa ve Kuzey Amerika’da bu kadar ağır bir biçimde gündeme gelmesinin en değerli nedenlerinden biri de geçtiğimiz kasım ayında Çin merkezli uygulama ile hayata geçirilen yeni kapatma politikası. Aslında şirket, Avrupalı kullanıcılarla ilgili bilgilerin işlenmesinde daha fazla şeffaflık yaratmak istiyordu. Bu kapsamda söz konusu verilerin ABD ve Singapur’daki sunucularda saklandığı açıklandı. Bununla birlikte, bazı durumlarda, Çin de dahil olmak üzere bir dizi başka ülkede, “belirli çalışanlar” bu verilere erişim iznine sahiptir. Daha açık ifade etmek gerekirse Tiktok kullanıcı verileri dolaylı olarak Çin’e aktarılıyor. Bu gerçeğin itirafı, bu taraftaki şüpheleri doğrularken, Batılı veri koruma yetkililerini de kızdırdı.
Aralık ayında bir açıklama yapan ABD Federal FBI Soruşturma Bürosu Başkanı Christopher Wray, Tiktok’un “Batı Değerlerini Paylaşmıyor”Çin hükümetinin kontrolü altında olduğu konusunda uyardı.
ALMANYA’DA DURUM NE?
Almanya’da, Federal Basın Bürosu gibi bireysel devlet dairelerinde çalışan yetkililer tarafından kullanılan kurumsal taşınabilir cihazlara genel bir Tiktok yasağı uygulanmaktadır. Federal İçişleri Bakanlığı gibi diğer bazı kurumlar, söz konusu yazılımı, resmi cihazlara program yüklemek için kullanılan dahili uygulama mağazasından kaldırmaya karar verdi. Ancak Almanya’da henüz diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik genel bir Tiktok yasağı yok. Federal Sağlık Bakanlığı için özel bir Tiktok kanalı bile var. Ancak kanal yöneticileri uygulama üzerinden paylaşım yaparken bakanlığın sunucuları yerine harici sunucuları kullanıyor.
DİĞER ÜLKELER NASIL YAKLAŞIR?
Şubat ayının başında Norveç kamuoyunda yoğun bir Tiktok tartışması yaşandı. Uygulamayı resmi cep telefonuna yüklediği ortaya çıkan Adalet Bakanı Emilie Enger Mehl, devleti tehlikeye attığı gerekçesiyle ağır eleştirilere hedef olunca halktan özür dileyerek uygulamayı telefonundan kaldırmak zorunda kaldı. sırlar.
Estonya’da uygulamanın devlete ait cep telefonlarında kullanılmasına iki yıl boyunca izin verilmedi. Kamu görevlileri ve bakanlıklarda yine halkla iletişim kurmak için Tiktok kullanılacaksa bu onların kişisel taşınabilir telefonları aracılığıyla yapılmalıdır.
Birçok ülke, uygulamayı kamu aygıtından çoktan aforoz etti. Örneğin, Tayvan’da Tiktok geçen Aralık ayından beri tamamen engellendi ve “Ulusal bilgi ve iletişim güvenliğini tehlikeye atıyor” yazılım olarak sınıflandırılmıştır. Tiktok, Pekin’in Tayvan’ı kontrol altına alma siyasi hedefi için bir araç olarak görülüyor. 2020 yılında kuzey komşusuyla yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle bir takım Çin uygulamalarının yasaklandığı Hindistan’daki kısıtlamaların siyasi arka planlı olması kuvvetle bekleniyor. Taliban yönetimi de Afganistan’daki uygulamayı tamamen engellemeye hazırlanıyor. Kabil’de Tiktok ve diğer örnek uygulamaların gençleri “yoldan çıkarmak”endişelendi.
